De kracht van storytelling: er is al veel over gezegd en geschreven. Maar hebt u het zelf al eens ervaren? Ik wel en daar vertel ik u graag meer over …
De oorlog: daar zwegen mijn ouders – en veel generatiegenoten – over. De ellende was voorbij. En trouwens: zoveel ellende was er niet geweest. Want hier in het zuiden hadden we geen honger geleden en waren we in 1944 al bevrijd. Nou ja, bij de bevrijding was er wel heftig gevochten. Maar dat was een peulenschil bij al het oorlogsleed in andere delen van Nederland en de wereld. Dat is een notendop wat ik wist over de oorlogsjaren waarin mijn ouders als kind opgroeiden. Soms – heel soms – lieten mijn ouders per ongeluk wat los over een tijd die toch zijn sporen had achtergelaten. Maar voor de rest bleven hun belevenissen een klein oorlogsgeheim.
Afgelopen voorjaar voerde mijn zoon met zijn toneelclub het bijzondere toneelstuk ‘Oorlogsgeheimen’ op. Bijzonder was de locatie van deze voorstelling: een herbouwde tiendschuur op de plek waar tijdens de oorlog onderduikers en evacués een veilig heenkomen hadden gezocht. Oude tijden herleefden levensecht, mede door het prachtige toneelspel, de bijzondere locatie en de inzet van boerderijdieren. De jongere generatie vertelde na afloop dat ze nu pas echt begrepen hoe vreselijk oorlog is.
En de oudere generatie? Die vertelde tot mijn verrassing dat het zo echt gegaan was. Ineens kwamen de verhalen op tafel. Over de Duitsers die de paarden wegvoerden, vriendschappen die uit elkaar vielen, de verstelde kleren en de dagelijkse angst voor de vijand waarvan niet altijd duidelijk was wie dat eigenlijk was. Natuurlijk had ik dat al talloze malen gelezen of op tv gezien. Maar pas toen deze mensen – die ik al jaren ken – het vertelden begreep ik welke diepe sporen al die kleine oorlogsgeheimen in alledaagse levens hebben nagelaten. Daardoor besefte ik pas ten volle hoe waardevol het is om in vrede en vrijheid te mogen opgroeien en leven. Dat besef overbrengen op de volgende generatie is niet eenvoudig maar wel enorm belangrijk. Het geheime wapen daarvoor? Dat is storytelling …
Hubertine van den Biggelaar
NB: op 18 september herdenkt Eindhoven de bevrijding. De stichting 18 september zet verhalen over de oorlog en bevrijding op de kaart. Het lezen waard!